11 ตุลาคม 2540 #ณวันนั้น รัฐธรรมนูญ 2540 “รัฐธรรมนูญฉบับประชาชน” ประกาศใช้เป็นวันแรก หมุดหมายสำคัญความหวังใหม่ของการเมืองไทย เมื่อประชาชนเจ้าของประเทศได้ร่วมกันกำหนดกติกาบ้านเมือง วางกรอบให้ประเทศเดินหน้าไปอย่างที่มุ่งหวัง
.
หลังเหตุการณ์ “พฤษภา35” ส่งผลให้เกิดกระแสเรียกร้องการปฏิรูปการเมืองอย่างกว้างขว้าง มีการเคลื่อนไหวและนำเสนอแนวคิดที่จะปรับปรุงระบบการเมืองในเชิงโครงสร้างอย่างเป็นรูปธรรม นำไปสู่การแก้ไขรัฐธรรมนูญฉบับปี 2534 เพื่อให้มีการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ให้สำเร็จ
.
แต่ใช่ว่าทุกอย่างจะเรียบง่าย เมื่อผ่านไปกว่าสองปี การแก้ไขรัฐธรรมนูญกลับไม่มีความคืบหน้า กระทั่งพรรคชาติไทยชนะการเลือกตั้ง ‘บรรหาร ศิลปอาชา’ ในฐานะนายกรัฐมนตรี จึงได้ตั้งคณะกรรมการปฏิรูปการเมือง (คปก.) ขึ้น เพื่อเปิดช่องทางให้เกิดการแก้ไขรัฐธรรมนูญ จึงถือเป็นจุดเริ่มต้น
.
ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2534 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 6) พ.ศ. 2539 ได้กำหนดคุณสมบัติและการจัดหา สภาร่างรัฐธรรมนูญ (สสร.40) ทั้ง 99 คน ที่แบ่งเป็นสองส่วน คือ หนึ่งตัวแทนจากทั่วประเทศ จังหวัดละ 1 คน จำนวน 76 คน และ สองผู้เชี่ยวชาญทางด้านกฎหมายอีก 23 คน โดยมีกระบวนการคัดเลือกทางอ้อม และ ด่านสุดท้ายในรัฐสภา
.
กระบวนการยกร่างรัฐธรรมนูญ 2540 ได้เปิดให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมมากที่สุด มีกระบวนการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนอย่างกว้างขวาง โดยรายงานจากคณะกรรมาธิการวิสามัญรับฟังความคิดเห็นและประชาพิจารณ์ระบุว่า ประชาชนมีส่วนร่วมกว่า 800,000 คน
.
หลายคนคงจำได้ถึงบรรยากาศ “ชูธงเขียว” หรือการรณรงค์ให้รัฐสภารับร่างรัฐธรรมนูญ 2540 ที่กระจายไปทั่วประเทศของไทย คือหลักฐานว่าประชาชนมีส่วนร่วมกับรัฐธรรมนูญฉบับนี้มากแค่ไหน
.
เนื้อหาสำคัญของรัฐธรรมนูญ 2540 คือการกำหนดรูปแบบรัฐสภา ซึ่งนำมาสู่การเปลี่ยนแปลงระบบการเลือกตั้ง วุฒิสภาต้องมาจากการเลือกตั้ง นายกฯ ต้องมาจากการเลือกตั้ง เน้นการทำให้รัฐบาลมีเสถียรภาพ กำเนิดสิทธิประชาชน และระบบตรวจสอบการทำงานของฝ่ายการเมือง เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมของประชาชนต่อประชาธิปไตย ซึ่งทางเว็บไซต์ iLaw ได้รวบรวมไว้ดังนี้ https://ilaw.or.th/node/5426
.
เมื่อรัฐธรรมนูญดี ทำให้การเมืองมั่งคง ส่งผลให้ประเทศแข็งแรง
.
การเลือกตั้งครั้งแรกของรัฐธรรมนูญ 40 คือวันที่ 6 มกราคม 2544 มีพรรคการเมืองใหม่เกิดขึ้นจำนวนมาก ด้วยกติกาที่สร้างความหวังใหม่ให้กับประเทศจากรัฐธรรมนูญ 40 #พรรคไทยรักไทย เป็นหนึ่งในนั้น ที่หาเสียงด้วยนโยบายทางเศรษฐกิจที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันของผู้คนในสังคมไทย
.
ไม่ว่าจะเป็น กองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมือง ระบบสวัสดิการทางด้านสาธารณสุข (30 บาทรักษาทุกโรค) นโยบายพักชำระหนี้เกษตรกร และนโยบายต่อสู้กับความยากจน การคอร์รัปชัน และยาเสพติด นำมาสู่ชัยชนะอย่างยิ่งใหญ่ และเป็นครั้งแรกที่มี ‘รัฐบาลพลเรือน’ อยู่ครบวาระ 4 ปี
.
“ผมโชคดีที่รัฐธรรมนูญปี 40 ให้คำนึงถึงศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของคนไทย ทำให้ต้องดูเรื่องของความยากจนเป็นพิเศษ คนจน คนรวย คนไทยด้วยกัน เราเห็นคนรวย เรารวยแล้วเราหันกลับไปดูคนจน”
.
หลายครั้งที่อดีตนายกรัฐมนตรี ทักษิณ ชินวัตร กล่าวถึงรัฐธรรมนูญ 2540 ว่าเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้สามารถบริหารประเทศได้อย่างราบรื่น นำมาซึ่งการพัฒนารากฐานของประเทศ
.
เพราะรัฐธรรมนูญ 2540 มีเป้าหมายที่ทำให้การเมืองเข้มแข็ง พรรคการเมืองเข้มแข็งและมีรัฐบาลที่เข้มแข็ง จึงกำหนดให้ ส.ส. ต้องสังกัดพรรคการเมือง ย้ายพรรคการเมืองได้ยาก ซึ่งเป็นการสร้างเสถียรภาพให้กับฝ่ายการเมือง ไม่ใช่หนองงูเห่าอย่างที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน
.
ท้ายที่สุดแม้ว่ารัฐธรรมนูญ 2540 จะถูกฉีกตั้งแต่การรัฐประหารปี 2549 หรือกว่า 15 ปีแล้ว แต่ทุกครั้งที่มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญจะมีการอ้างอิงถึงรัฐธรรมนูญปี 2540 เสมอ นั่นเพราะเป็นรัฐธรรมนูญฉบับเดียวที่ประชาชนมีส่วนร่วมและได้พิสูจน์ให้เห็นอย่างชัดเจนแล้วว่า กติกาที่เป็นประชาธิปไตยสร้างผลดีให้กับประชาชนและประเทศไทยมากน้อยเพียงใด

อ้างอิง :
https://bit.ly/3Dp0ZAU
https://bit.ly/3lv6yYB
https://bit.ly/3iO6f9o
https://bit.ly/3iNCNR3
https://bit.ly/3lsscg3